Niewydolność serca to choroba, w której dochodzi do zaburzenia zdolności serca do pompowania krwi i do utrzymania przepływu krwi dostosowanego do potrzeb organizmu. Choroba ta jest następstwem uszkodzenia mięśnia sercowego, najczęściej wskutek choroby wieńcowej. Ale są i inne przyczyny:

• nadciśnienie tętnicze,
• schorzenia lub uszkodzenie zastawek,
• kardiomiopatie, czyli choroby samego mięśnia sercowego,
• migotanie przedsionków,
• wrodzone lub nabyte wady serca,
• zakażenie zastawek serca lub mięśnia sercowego.

Objawy niewydolności serca to: ciągłe uczucie zmęczenia, pogorszenie tolerancji wysiłku (np. duszność podczas wchodzenia po schodach, duszności podczas wysiłku), obrzęki kostek, senność po jedzeniu, nocny kaszel.

U chorego z niewydolnością serca należy wykonać:

• badanie EKG spoczynkowe
• RTG klatki piersiowej
• badanie ECHO serca
• rezonans magnetyczny serca
• pomiar ciśnienia tętniczego
• morfologia krwi obwodowej
• stężenie w surowicy krwi sodu i potasu
• stężenie w surowicy krwi glukozy
• stężenie w surowicy krwi kreatyniny
• profil lipidowy (cholesterol całkowity, frakcja LDL, frakcja HDL, trójglicerydy).

Wady serca dzieli się na wrodzone i nabyte.

• Wrodzone wady serca powstają w czasie życia płodowego i zazwyczaj są diagnozowane zaraz po urodzeniu dziecka. Niektóre z nich stanowią zagrożenia dla życia noworodka, wówczas leczy się je chirurgicznie. Jednak niektóre wady wrodzone serca przez długi czas mogą nie dawać żadnych objawów klinicznych, dlatego są wykrywane dopiero u dorosłych.
• Nabyte wady serca to wady, do powstania których dochodzi po urodzeniu się dziecka. Najczęściej występujące nabyte wady serca to niedomykalności lub zwężenia zastawek: mitralnej, trójdzielnej, aortalnej i płucnej.

U chorego z podejrzeniem wady serca należy wykonać:

• badanie EKG spoczynkowe
• RTG klatki piersiowej
• badanie ECHO serca.

Zaburzenia pracy (rytmu) serca to inaczej arytmia. Zaburzenia pracy serca często występują u zdrowych osób pod wpływem emocji, zmęczenia, alkoholu, kawy. Wystarczy uspokoić się, odpocząć, ograniczyć używki, by wszystko wróciło do normy. Ale nierówne bicie serca może też sygnalizować choroby serca i układu krążenia (miażdżycę, nadciśnienie, niewydolność krążenia), niedobór potasu, magnezu i wapnia. Towarzyszy gorączce, nadczynności tarczycy, menopauzie.

Serce może bić zbyt szybko (tachykardia) albo zbyt wolno (bradykardia). Zaburzenie rytmu zaś jest albo miarowe (serce bije zawsze w jednym rytmie, np. za szybko), albo niemiarowe (bije nieregularnie). Cykliczną pracę serca wywołują impulsy elektryczne wysyłane przez naturalny rozrusznik, jakim jest węzeł zatokowy położony w prawym przedsionku. Z tego miejsca prąd elektryczny najpierw obejmuje przedsionki, a potem komory, umożliwiając im naprzemienną pracę. Zdarza się, że impulsy wytwarzane są w innych niż węzeł zatokowy miejscach przedsionków lub w komorach. Wtedy dochodzi do zaburzenia rytmu serca. Gdy przed skurczem wyzwalanym w ramach prawidłowego rytmu pojawi się dodatkowy skurcz – serce bije nierówno. Jeżeli węzeł zatokowy nie wytwarza wystarczającej liczby pobudzeń lub pobudzenia przedsionków nie docierają do komór serca, skurcze pojawiają się rzadziej niż normalnie. Szczególną formą częstoskurczu jest migotanie przedsionków, wówczas chaotyczne impulsy powstają w różnych miejscach w przedsionkach i tylko niektóre docierają do komór.

U chorego z arytmią serca należy wykonać:

• morfologia krwi obwodowej
• stężenie w surowicy krwi sodu i potasu
• badanie EKG spoczynkowe
• badanie ECHO serca
• EKG rejestrowane metodą Holtera.

Choroba wieńcowa, zwana też chorobą niedokrwienną serca – to zespół chorobowy charakteryzujący się niedostatecznym ukrwieniem i co za tym idzie niedostatecznym zaopatrzeniem w tlen serca, spowodowanym znaczącym zwężeniem (a niekiedy – zamknięciem) światła tętnic wieńcowych, odżywiających mięsień serca. Obraz kliniczny choroby wieńcowej jest dość zróżnicowany; jej najbardziej znanymi postaciami są dławica piersiowa (dusznica bolesna, angina pectoris) i zawał serca. Obraz kliniczny choroby wieńcowej jest dość zróżnicowany. Najczęściej zdarza się stabilna postać choroby wieńcowej. Typowym jej przejawem są bóle w klatce piersiowej, zlokalizowane z reguły za mostkiem, określane przez chorych jako dławienie, gniecenie, rozpieranie albo pieczenie czy palenie, nigdy – kłucie, przeszywanie. Bóle z reguły promieniują do gardła, szyi, lewego lub prawego barku z uczuciem drętwienia rąk. Towarzyszą im niepokój, czasem duszność i kołatanie serca, niekiedy nudności, zawroty głowy. Dla stabilnej choroby niedokrwiennej typowe jest to, iż ból najczęściej występuje w czasie wysiłku fizycznego i szybko ustępuje po jego zaprzestaniu lub po zażyciu podjęzykowo nitrogliceryny.

U chorego z chorobą wieńcową należy wykonać:

• morfologia krwi obwodowej
• stężenie w surowicy krwi sodu i potasu
• stężenie w surowicy krwi glukozy
• stężenie w surowicy krwi kreatyniny
• profil lipidowy (cholesterol całkowity, frakcja LDL, frakcja HDL, trójglicerydy)
• badanie EKG spoczynkowe
• badanie ECHO serca
• elektrokardiograficzna próba wysiłkowa
• EKG rejestrowane metodą Holtera
• koronarografia.

Nadciśnienie tętnicze (HA – Hypertensio arterialis), zwane inaczej chorobą nadciśnieniową bądź hipertensją, jest przewlekłym schorzeniem układu krążenia, które charakteryzuje się stale lub okresowo podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi, przekraczającym górną granicę wartości uznanych za prawidłowe (powyżej 140/90 mmHg) i obserwowanym co najmniej w dwóch pomiarach wykonyawanych podaczs przynajmniej dwóch wizyt lekarskich. Pomiar ciśnienie tętniczego powinno się wykonywać conajmniej raz w roku u wszystkich osób dorosłych, niezależnie od wcześniejszych wartości siśnienia tętniczego.

U każdego chorego z nadciśnieniem tętniczym należy wykonać:

• morfologia krwi obwodowej
• stężenie w surowicy krwi sodu i potasu
• stężenie w surowicy krwi glukozy
• stężenie w surowicy krwi kreatyniny
• profil lipidowy (cholesterol całkowity, frakcja LDL, frakcja HDL, trójglicerydy)
• badanie ogólne moczu
• badanie EKG
• badanie ECHO serca
• USG jamy brzusznej
• USG Doppler tętnic nerkowych.